Hefur umhverfisvitund aukist? Viðhorf Íslendinga til umhverfismála og stóriðju 1987-2017

Útdráttur

Vægi umhverfismála í íslenskri þjóðmálaumræðu hefur aukist á undanförnum áratugum. Fram til þessa hefur ekki verið unnt að kanna með empirískum hætti hvort þessi aukna umræða endurspegli þróun í átt til breyttra viðhorfa á meðal íslensks almennings. Gögn Íslensku kosningarannsóknarinnar (ÍSKOS) sýna skýrar langtíma breytingar í viðhorfum til umhverfismála á síðastliðnum þrjátíu árum (1987-2017). Hér er fjallað um niðurstöður tveggja spurninga úr þeirri könnun sem varða annars vegar viðhorf til þess að aðgerðir í umhverfismálum ættu að hafa forgang fram yfir aðgerðir til að auka hagvöxt og hins vegar viðhorf til þess hvort ríkisstjórnin ætti að leggja mikla eða litla áherslu á orkufreka stóriðju. Í báðum tilvikum sjást hliðstæðar breytingar yfir tíma; hlutfall þeirra sem vilja leggja áherslu á umhverfismál eykst ár frá ári (með einni undantekningu strax eftir Hrunið) samhliða því að hlutfall þeirra sem vilja að ríkisstjórnin leggi mikla áherslu á stóriðju lækkar. Niðurstöður síðustu mælinga (2017) voru þær að 65% svarenda vildu leggja áherslu á umhverfismál fram yfir hagvöxt og 80% vildu að ríkisstjórnin legði litla áherslu á orkufreka stóriðju. Þeir sem styðja vinstri flokka voru líklegri til að leggja áherslu á umhverfismál á meðan stuðningsfólk hægri flokka var líklegra til að leggja áherslu á stóriðju.